Vàng da ở người lớn là bệnh gì
Vàng da ở người lớn là bệnh gì - là thuật ngữ y học sử dụng để biểu hiện hiện trạng vàng da và vàng mắt. Đây không phải là một bệnh mà là 1 triệu chứng được gây ra bởi nhiều nguyên nhân. Vàng da hình thành khi bilirubin được tạo ra trong cơ thể quá nhiều. Bilirubin là một sắc tố mang màu vàng được tạo thành do sự tiêu hủy của các hồng cầu ở gan. Thông thường, gan sẽ loại bỏ bilirubin chung với những tế bào hồng huyết cầu già.
Da hay mắt ánh vàng là diễn đạt rõ nhất của triệu chứng vàng da là dấu hiệu của những bệnh gì? Trong nhiều trường hợp nặng, phần tròng trắng của mắt có thể ngả sang màu nâu hoặc cam. Bạn cũng có thể đi tiểu sậm màu và phân nhạt màu.
Nếu vàng da nguyên nhân nhiễm virus viêm gan thì bạn đang có những triệu chứng khác như mệt mỏi hay nôn ói. Một số người không nhận thấy rằng họ với bị vàng da, người bệnh chỉ thấy rõ khi họ vàng da và vàng cả mắt.
Nếu như bạn chỉ bị vàng da thì có thể đấy là do bạn có 1 lượng beta caroten trong thân thể khá nhiều. Beta caroten là 1 chất chống oxi hóa được tìm thấy trong những thực phẩm như cà rốt, bí ngô và khoai lang.
Những tế bào hồng huyết cầu già sẽ được chuyển tới gan và phá hủy tại đây. Bilirubin là sắc tố màu vàng được tạo thành sau khi những tế bào hồng cầu già bị phá hủy. Vàng da xảy ra lúc gan không chuyển hóa bilirubin như thường ngày.
Gan có khả năng bị phá hủy 1 phần và chẳng thể thực hiện quá trình này. Thỉnh thoảng, bilirubin không thể đến tuyến đường tiêu hóa – nơi mà chúng sẽ được thải qua phân. Trong 1 số trường hợp khác, có thể do có số lượng lớn bilirubin đến gan hay quá nhiều tế bào hồng huyết cầu bị phá hủy.
Triệu chứng vàng da là dấu hiệu của những bệnh gì? là tín hiệu của:
- Nghiện rượu hay dùng chất cồn quá mức
- Nhiễm trùng gan
- Ung thư gan
- Xơ gan (tạo mô xơ trong gan, thông thường là do rượu)
- Sỏi đường mật (các sỏi cholesterol cất những chất béo hay các sỏi sắc tố với thành phần bilirubin)
- Viêm gan (gan to và giảm khả năng hoạt động)
- Ung thư đường mật tụy
- Nhiễm kí sinh trùng ở gan, với thể khiến cho tắc nghẽn tuyến đường mật
- Các bệnh lí về máu như thiếu máu tán huyết (sự thủng hay vỡ những hồng cầu dẫn đến giảm tế bào máu trong tuần hoàn, gây mệt mỏi và yếu)
- Tác dụng phụ khi dùng quá liều những thuốc thí dụ như acetaminophen (có trong paracetamol)
Vàng da ở người lớn là bệnh gì cũng thường gặp ở trẻ sơ sinh, đặc thù là ở những trẻ sinh non. Sự tăng quá mức bilirubin xuất hiện ở trẻ sơ sinh là do gan của chúng chưa phát triển hoàn thiện và chưa hoạt động đúng.
a, Chẩn đoán
Trước hết, bác sĩ sẽ lấy máu để xét nghiệm tìm ra lí do gây vàng da. Xét nghiệm máu không chỉ đưa ra mức bilirubin hiện có trong thân thể mà còn giúp tìm ra các của chỉ điểm của 1 số bệnh như viêm gan siêu vi.
1 số xét nghiệm khác có thể thực hiên bao gồm:
- Test chức năng gan: 1 bộ xét nghiệm máu nhằm đánh giá mức protein và enzyme mà gan phân phối để xem hoạt động của gan có còn tốt hay ko.
- Đếm tế bào máu: để xem có chứng cớ của thiếu máu tán huyết hay không
- Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh: bao gồm siêu âm bụng (dùng sóng tần số cao để đưa ra hình ảnh của các tạng trong ổ bụng) hay CT scan
- Sinh thiết gan: sẽ lấy 1 dòng nhỏ ở mô gan để kiểm tra dưới kính hiển vi
Mức độ vàng da ở trẻ sơ sinh chủ yếu được chẩn đoán qua xét nghiệm máu. Máu sẽ được lấy bằng phương pháp chích nhẹ ở ngón chân trẻ sơ sinh. Bác sĩ nhi khoa sẽ đề nghị điều trị giả dụ kết quả xét nghiệm cho thấy mức độ vàng da từ trung bình tới nặng.
b, Điều trị
Vàng da là 1 triệu chứng chứ không phải bệnh lí. Cho nên cách thức điều trị mà thầy thuốc đưa ra sẽ tùy thuộc vào nguồn gốc gây vàng da. Thầy thuốc sẽ điều trị theo lí do mắc bệnh chứ không điều trị theo triệu chứng. Một khi đã điều trị thì da bạn sẽ phần nhiều trở lại thông thường và tình trạng vàng da sẽ không còn.
Đa phần vàng da ở trẻ sơ sinh có thể hết trong vòng 1-2 tuần. Vàng da mức độ trung bình sẽ được điều trị phương pháp quyết quang học tại bệnh viện hay ở nhà để loại bỏ bilirubin khỏi thân thể.
Sóng quang học sẽ được thu nhận qua da và máu của trẻ. Và ánh sáng sẽ giúp thân thể của bé chuyển bilirubin thành chất thải và cần được chiếc bỏ. Nhu động ruột bình thường tạo ra phân có màu hơi xanh là tác dụng phụ thường gặp của phương pháp trị liệu này. Đây là do sự gia tăng bilirubin trong thân thể. Phương pháp này còn dùng 1 miếng nhỏ phát quang sao cho giống với ánh nắng thiên nhiên và được đặt lên da bé.
Phần lớn các trường hợp vàng da còn được điều trị bằng phương pháp truyền máu hay thay máu để dòng bỏ bilirubin.
Vàng da thường tự khỏi 1 khi nguyên nhân nền được điều trị. Bạn cần khám thầy thuốc ngay lúc nghi ngờ vàng da có thể là tín hiệu của một bệnh nặng. Các trường hợp vàng da nhẹ ở trẻ sơ sinh thường có khuynh hướng tự khỏi mà không cần điều trị và cũng không gây tác động đến gan sau này.